Dlaczego warto zwrócić uwagę na prawidłowe odżywianie swoich dzieci?
Do prawidłowego rozwoju codziennie powinno spożywać się potrzebną ilość kalorii, czyli energii, zawierającą około 60-ciu różnych składników odżywczych.
Zatem prawidłowe odżywianie można zdefiniować jako: „spożywanie takiej ilości żywności, która warunkuje zdrowe funkcjonowanie organizmu i utrzymanie właściwego ciężaru czyli masy ciała.
Podstawą prawidłowego żywienia jest różnorodność produktów spożywczych, spożywanych w takich ilościach, które zaspakajają fizjologiczne zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze i zapewniają optymalny rozwój oraz wydolność fizyczną i psychiczną.”
Przede wszystkim należy w codziennej diecie wybierać produkty niskokaloryczne, bogate w witaminy, białko, węglowodany i składniki mineralne oraz błonnik.
Prawidłowe odżywianie niemowląt do 1 roku życia powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.
W wieku od 1-3 lat, dziecko wykazuje zwiększoną potrzebę na niektóre składniki pokarmowe np. białko, wapń oraz składniki regulujące. Podstawowym produktem powinno być mleko i jego przetwory (twarożek), jaja, chude mięso, podroby i ryby, warzywa i owoce z dużym uwzględnieniem tych, które zawierają znaczną ilość witaminy C i karotenu.
Prawidłowe odżywianie powinno być oparte na posiłkach tak przygotowanych, aby pobudzić apetyt. U dzieci w wieku przedszkolnym znacznie maleje apetyt, co jest spowodowane intensywnością wzrostu i rozwoju.
Częste wprowadzanie nowych produktów oraz różnorodne przygotowanie ich jest wskazane w żywieniu dzieci w tym okresie. Produkty, które powinny być szczególnie spożywane to: mleko, sery, podroby, warzywa, owoce bogate w witaminę C i karoten.
Dzieci i młodzież, ale także osoby dorosłe powinny spożywać umiarkowaną ilość tłuszczu z przewagą tłuszczów roślinnych. W codziennej diecie zawartość tłuszczów w spożywanych pokarmach powinna kształtować się na poziomie 30% energii. Należy spożywać ciemne pieczywo, kasze, warzywa i owoce, najlepiej surowe.
Młody organizm wykazuje szczególne zapotrzebowanie na energię i składniki mineralne. Posiłki powinny być spożywane często w ciągu dnia (około 4-6 razy) w małych porcjach. Dania muszą być bogate w białko, węglowodany, witaminy oraz składniki mineralne. Ważna jest różnorodność posiłków, estetyka oraz regularna pora spożycia. Warto zaznaczyć, iż nie ma produktu spożywczego, który by zawierał wszystkie niezbędne składniki odżywcze.
Dlatego mało urozmaicone posiłki, mogą być przyczyną niedoboru niektórych składników pokarmowych.
Prawidłowe odżywianie dzieci i młodzieży powinno być ściśle związane z aktywnością fizyczną, aby zapobiegać przekarmieniu lub niedożywieniu.
Rozkład posiłków w ciągu dnia jest również ważny, gdyż w organizmie zachodzą stałe procesy rozpadu i odnowy zużytych tkanek.
Dla dzieci i młodzieży ważne jest pierwsze śniadanie. Rozdrabianie produktów mimo, że ułatwia i przyspiesza karmienie, może niekorzystnie wpływać na jego rozwój psychomotoryczny. W odżywianiu dzieci i młodzieży nie należy stosować jakichkolwiek diet wegetariańskich (oraz innych diet niekonwencjonalnych), gdyż nie dostarczają one odpowiedniej ilości podstawowych składników pokarmowych (m.in. białka i żelaza). Powinno przeważać białko pochodzenia zwierzęcego (stosunek 2:1 do białka roślinnego). Dobór produktów należy urozmaicać uwzględniając m.in. produkty zbożowe, mleko, produkty mleczne, mięso, ryby, drób i wędliny, jaja, warzywa i owoce, tłuszcze roślinne.
Żywienie dzieci i młodzieży powinno być zgodne z ich aktualnym okresem rozwojowym i fizjologicznym.
W wieku pokwitania ma miejsce szczególnie szybki wzrost i rozwój organizmu, czego wynikiem jest m.in. tzw. skok pokwitaniowy. Prawidłowe odżywanie w tym okresie ma szczególne znaczenie na prawidłowy przebieg procesów rozwojowych, jak również sprzyja zapewnieniu dobrego zdrowia w przyszłości. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu osiąga poziom zapotrzebowania ludzi dorosłych, a nawet je przewyższa. Oprócz spożywania mleka, jaj, mięsa i owoców należy zwiększyć ilość produktów zbożowych, tłuszczu i cukru.
Prawidłowe odżywianie-piramida żywieniowa:
W celu zapamiętania odpowiednich proporcji między poszczególnymi grupami produktów, które powinny codziennie być spożywane, stworzono piramidę żywieniową.
U podstaw piramidy znajdują się produkty spożywcze stanowiące główne źródło energii. Zaleca się codzienne spożywanie tych produktów w znacznych ilościach. Do tej grupy należą m.in. chleb, kasze, makarony, ziemniaki, ryż itd. Wszystkie główne posiłki powinny zawierać produkty zbożowe. Biały chleb powinien być zastąpiony ciemnym pieczywem. Należy unikać nadmiaru tłuszczu i cukru. Do każdego posiłku należy dodawać warzywa lub owoce. Dzieci i młodzież powinny spożywać około 0.5 kg warzyw i owoców dziennie.
Dekalog przykazań żywieniowych głosi:
• całkowite spożycie kalorii musi być dostosowane do wydatków energetycznych organizmu w celu zbilansowania przemiany materii. Spożywanie posiłków musi być ściśle związane z trybem życia. Inaczej odżywiają się sportowcy (duża ilość węglowodanów), a zupełnie inna dieta powinna obowiązywać osoby prowadzące siedzący tryb życia. Ludzie dorośli powinni utrzymywać stałą masę ciała, aby nie dopuścić do nadwagi i otyłości. Szkodliwy dla organizmu jest zarówno nadmiar jaki i również niedobór energii;
• dieta musi być urozmaicona. W codziennym jadłospisie powinny znajdować się produkty ze wszystkich grup żywności;
• niebagatelne znaczenie ma spożywanie dużej ilości produktów zbożowych z grubego przemiału. Ciemne pieczywo zawiera witaminy i sole mineralne oraz białko, błonnik (reguluje pracę układu pokarmowego). Wpływa na obniżenie zawartości cholesterolu we krwi;
• warzywa i owoce powinny być spożywane codziennie przy każdym posiłku (duża ilość witamin). Potas i magnez, które są zawarte w owocach i warzywach zapobiegają nadciśnieniu tętniczemu krwi. Duża zawartość błonnika, reguluje pracę układu pokarmowego;
• produkty mleczne należy spożywać często, gdyż są źródłem wapnia i białka. Zaleca się picie sfermentowanych przetworów mlecznych np. jogurt, kefir, które zawierają florę bakteryjną;
• mięso ryb jest o wiele zdrowsze niż mięso zwierząt. Spożywanie chudych ryb sprzyja realizowaniu diety niskotłuszczowej. Są również źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Natomiast chude mięso zwierząt rzeźnych należy spożywać na poziomie 2-3 razy w tygodniu;
• należy ograniczyć spożycie tłuszczy pochodzenia zwierzęcego. Mają one negatywny wpływ na organizm (zawierają cholesterol) i mogą przyczynić się do miażdżycy. Do smażenia powinno używać się oliwy z oliwek;
• spożywać niewielkie ilości cukru i słodyczy. Cukier nie dostarcza żadnych składników odżywczych, jest jedynie źródłem kalorii, które mogą przyczyniać się do nadwagi i otyłości;
• należy unikać soli kuchennej (sód zawarty w soli przyczynia się do podwyższenia ciśnienia krwi);
• ograniczenie spożywania alkoholu, który ma destrukcyjny wpływ na organizm. Alkohol powoduje wiele chorób m.in. nadciśnienie tętnicze krwi, choroby wątroby (marskość wątroby) i trzustki.
Prawidłowe odżywianie ma nieoceniony wpływ na nasze zdrowie, jako jeden ze składników stylu życia.
