Rozwój motoryczny człowieka w procesie ontogenezy.
Przemiany zachodzące w motoryczności ludzkiej postępują od wręcz rozbrajającej niezaradności noworodka i niemowlęcia, przez coraz bardziej sprawne i celowe ruchy dziecka, w pełni ukształtowane, ale dość schematyczne czynności osoby dorosłej, aż do nieuchronnego wstecznego, inwolucyjnego ubóstwa ruchowego starca.
Jeżeli dzieci nie są dojrzałe do uczenia się, wówczas ich nauczanie będzie tylko stratą czasu i sił.
Metody uczenia się sprawności motorycznych:
– prób i błędów
– naśladownictwo
– nauczanie czynności ruchowej
Okresy sensytywne: to okres w rozwoju osobniczym kiedy następuje zwiększenie dynamiki naturalnego rozwoju danej cechy i szczególnie podatny na działanie zewnętrznych bodźców kształtujących (Osiński)
Rozwój motoryczny człowieka-podział na okresy
1. Okres noworodka i niemowlęcia
-faza premotoryczną; odruchy bezwarunkowe (wydzielanie śliny, czynności życiowe, Babińskiego, Moro)]
-faza promotoryczna; ruchy błędne (nikły związek z rzeczywistością)
-ruchy manipulacyjne; tzw. mała motoryka
-okres ten kończy się z chwilą rozpoczęcia chodzenia (czarni 11,4 biali 12,4)
2. Okres poniemowlęcy (1-3 rok) i przedszkolny(4-7 rok)
– doskonalenie równowagi
– praksje; ruchy celowe związane z przeznaczeniem przedmiotu ok. 2-3 rok
– stopniowe przechodzenie od myślenia konkretno-obrazowego do abstrakcyjnego; intelektualizacja czynności ruchowych
– nadruchliwość
– spontaniczność
– niska zdolność koncentracji
-występowanie wysokiej harmonii, płynności i poczucia rytmu ruchu; w szczególności w 5-6 roku życia (pierwsze apogeum motoryczności, złoty okres)
3. Młodszy wiek szkolny
– wstrząs w momencie rozpoczęcia nauki w szkole
– dalszy dynamiczny rozwój
– 9-10 rok rośnie znacznie zdolność koncentracji
-etap dziecka doskonałego (drugie apogeum motoryczne) dziewczęta 10-11 rok, chłopcy 12-13 rok; niezwykła łatwość uczenia się ruchów
4. Okres pokwitania i młodzieńczy
– burzliwe przemiany w całym ustroju (10-12 rok u dziewcząt i 12-14 u chłopców)
– skok pokwitaniowy
– intensywne życie emocjonalne
– powiększenie się dymorfizmu płciowego
– obniżenie się poziomu sprawności u dziewcząt
– przejściowy brak równowagi między procesami pobudzenia i hamowania
– zróżnicowanie motoryczności wywołane płcią, trybem życia, aktywnością fizyczną
-okres ten kończy się około 20-24 roku życia kiedy poziom sprawności stabilizuje się; charakterystyczna jest wysoka ekonomia i dostosowanie ruchów do potrzeb
5. Okres wieku dojrzałego i starzenia się
– pełnia rozwoju psychicznego i fizycznego; 20-40 rok życia
– obniżenie sprawności i zainteresowań ruchowych; skłonność do zaburzeń układu krążenia; 40-60 lat
– powyżej 60 lat; kruchość układu kostnego; wiotczenie mięśni; ruchowe dysocjacje
