Przed Wami kolejny poradnik dla nauczycieli wychowania fizycznego (w ramach programu “WF z klasą”), przygotowany przez Alicję Pacewicz (ekspertka w dziedzinie nowych metod nauczania) oraz Piotra Pacewicza (publicysta i działacz społeczny, inicjator akcji “Polska Biega”) . Pierwszy odcinek dotyczy unikania niezdrowej rywalizacji (http://www.ceo.org.pl/pl/wf/news/bez-niezdrowej-rywalizacji-0).
Program organizowany jest przez Centrum Edukacji Obywatelskiej, Gazeta.pl i Sport.pl.
Jaki jest problem?
Wielu nauczycielom, uczniom i rodzicom WF kojarzy się twardą rywalizacją typu: kto szybciej biega, więcej goli strzela, wyżej skacze – ten lepszy. Często niestety towarzyszy temu podziw wyłącznie dla najsprawniejszych i najszybszych połączony z lekceważeniem przeciętnie i mniej uzdolnionych sportowo uczniów i uczennic. Taki sposób prowadzenia zajęć może być źródłem cierpień, frustracji, czasem nawet zniechęcać uczniów do aktywności fizycznej w ogóle. „Duchowi ostrej rywalizacji” towarzyszy grupowa, klasowa czy szkolna duma, że „nasz drużyna” znowu była lepsza, zdobyła mistrzostwo dzielnicy, albo „nasi uczniowie” wygrali zawody pływackie. Mniej wysportowani skazani są na rolę przegranych, a w najlepszym razie kibiców. Negatywny wpływ rywalizacji jest tym bardziej widoczny, im mniej zróżnicowane są zajęcia. Jeżeli nauczyciel niemal na każdych zajęciach proponuje jedną grę (np. w piłkę nożną, „siatkę” czy „kosza”) albo zawsze te same elementy lekkiej atletyki (skoki i biegi), zmniejsza lub wręcz redukuje do zera szansę na udany WF dla uczniów niższych, mniej zwinnych czy grubszych. Zniechęcenie do sportu często pozostaje na całe życie.
Oczywiście elementy rywalizacji są w sporcie naturalne i wskazane. Ale nie może to być rywalizacja szkodliwa dla mniej sprawnych uczniów. Należy umiejętnie planować zajęcia tak, by suma satysfakcji wszystkich uczniów była jak największa. Tymczasem często sposób organizacji zajęć sprawia, że różnice w poziomie satysfakcji są znacznie większe niż różnice w sprawności.
Jak temu zaradzić?
Nauczyciel powinien jasno komunikować, że celem zajęć WF nie jest zaciekła rywalizacja między uczniami, ale zmaganie się każdego ucznia/ennicy z samym/ą sobą i swoimi ograniczeniami. Warto także nieustannie przypominać (sobie i uczniom), że rywalizacja ma sens tylko wtedy, gdy towarzyszy jej atmosfera życzliwości, tolerancji i solidarności ze wszystkimi. Formuła „kto lepszy” nie może wykluczać i deprymować mniej uzdolnionych sportowo, mniej zwinnych czy gorzej umięśnionych.
Kolejne poradniki dla nauczycieli wychowania fizycznego będą publikowane, co tydzień na stronie internetowej Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Wychowanie fizyczne bez niezdrowej rywalizacji. “WF z klasą”-Poradnik dla nauczycielek i nauczycieli.
